Hoe Shell met tanken de CO2-uitstoot wil compenseren

Voor 1 cent per liter je CO2-uitstoot compenseren als je tankt bij Shell.

Deze krantenkop heeft afgelopen week in meerdere vormen in de kranten gestaan en is een groot discussiepunt geweest op internet en bij ons op kantoor. ‘Super goed dat ze dit doen’, ‘ja maar het is Shell…’, ‘en hoe compenseren ze het dan’, ‘gaat het z’n doel wel bereiken’. Een greep uit de opmerkingen die vielen nadat één van ons dit nieuws deelde in de groep.

Als adviseurs zijn wij natuurlijk altijd kritisch als dergelijke berichten in het nieuws verschijnen en met recht deze keer. De drie belangrijkste vragen zijn, (1) waar gaat het geld heen, (2) hoe werkt die compensatie en (3) wat zal het effect zijn.

Reduce Emissions from Deforestation and forest Degradation (REDD) projecten

Shell heeft ervoor gekozen om te investeren in REDD-projecten (reduce emissions from deforestation and forest degradation) in Peru en Borneo. Samen beslaan deze projecten een oppervlak iets groter dan Nederland. Bossen slaan CO2 op in de bomen en houden opgeslagen CO2 in de grond vast. Het kappen en/of verbranden van bos heeft dus als effect dat er veel CO2 vrijkomt, naast dat het natuurlijk slecht is voor de biodiversiteit en land erosie.

Wat blijkt is dat Shell ervoor heeft gekozen om bestaande regenwouden te beschermen in plaats van nieuw bos aan te planten. Dit is natuurlijk een mooi initiatief, maar om de uitstoot van autorijden werkelijk te compenseren is nieuwe aanplant natuurlijk ook nodig.

Hoeveel bomen zijn er nodig voor CO2 compensatie?

Het blijkt erg lastig te zijn om een concreet aantal bomen of hectare te relateren aan CO2-uitstoot omdat er erg veel variabelen zijn. Zo zit er een groot verschil tussen de CO2-opname en de groei van bomen in een tropisch regenwoud en in Nederland. Daarnaast zijn niet alle bomen binnen een hectare van dezelfde grootte en bij een oppervlak ter grootte van Nederland kun je ervan uit gaan dat er ook stukken zonder bomen zijn. Daarnaast moet gegarandeerd kunnen worden dat de geplante bomen voor meerdere decennia blijven staan en dat lokale bevolking geen landbouwgrond of andere waardevolle ruimte verliest.

Onderstaand een aantal cijfers om je een idee te geven van de verschillende berekeningen:

Gertjan Nabuurs in NRC, 17 april: De 1 cent per liter is genoeg, zolang er op een stabiele, goedkope plek aangebouwd wordt.

Evert Hassink in NRC, 17 april: Wil je het goed doen, dan moet je eigenlijk vijf cent per liter vragen. Dan volg je het Gold Standard- programma.

Gerard Reijn, Volkskrant 13 april: De kosten van compenseren variëren tussen 20 dollarcent en 9,50 dollar per ton. Waarbij Shell kiest voor projecten van 4,20 dollar per ton.

Mickey Steijaert, Volkskrant, 13 april. Er moet 440 duizend hectare bos geplant worden per jaar om de CO2-uitstoot van al het autogebruik in Nederland te compenseren. Dit staat gelijk aan ongeveer 10% van het oppervlak van Nederland.

Zonden afkopen?

Dan is er nog de vraag of het psychologisch het gewenste effect zal hebben. De compensatie werkt natuurlijk alleen maar goed als iedereen eraan meewerkt. Er zullen genoeg mensen zijn die het niet eens zijn met de compensatie en die 50 cent per tankbeurt liever in hun zak houden. Daarnaast geldt dit natuurlijk ook alleen maar voor brandstof die bij Shell getankt wordt, voor zover bekend hebben andere pompen nog niet aangekondigd om mee te doen. Misschien wel het grootste obstakel in deze ‘oplossing’ is dat bestuurders van grote onzuinige auto’s zullen denken dat zolang ze die cent extra betalen, het geen probleem is om onzuinig te rijden.

Uiteindelijk is de enige echte oplossing natuurlijk om een stuk minder en zuiniger te rijden, helaas gaat die transitie nog niet zo snel als gehoopt. Voor nu lijkt CO2-compensatie een mooie tussenweg, zolang automobilisten zich maar realiseren dat het bijbetalen van 1 cent per liter niet de oplossing is voor onze klimaatproblemen.

Bronnen:
Laurance, William F. “Reflections on the tropical deforestation crisis” Biological conservation 91.2-3
(1999): 109-117.

https://www.shell.nl/media/persberichten/2019-media-releases/shell-biedt-automobilist-verschillende-mogelijkheden-om-co2-neutraal-te-rijden.html
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/04/17/nrc-checkt-met-1-cent-extra-voor-een-liter-benzine-compenseert-de-autorijder-co2-uitstoot-a3957168
https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/afbeeldingen/028i_ovg12.pdf
https://www.cbs.nl/nl-nl/maatschappij/verkeer-en-vervoer/transport-en-mobiliteit/energie-milieu/milieuaspecten-van-verkeer-en-vervoer/categorie-milieuaspecten/kooldioxide
https://www.forestcarbonpartnership.org/what-redd