De Week van de Circulaire Economie 2021. Circulair inkopen en aanbesteden.

Wat is duurzamer? Producten in eigen bezit of Product as a Service?

Veel bedrijven en overheden kopen nog traditioneel in op prijs en kwaliteitseisen. Bij sommige aanbestedingen wordt de milieu-impact en social return nog meegenomen, maar circulariteit blijft nog vaak buiten beschouwing. Dit onderwerp lijkt nog te ingewikkeld. Hoe werkt bijvoorbeeld licht inkopen, in plaats van lampen? Hoe besteed ik zoiets uit en is dit wel duurzamer? Door te denken in circulaire kaders (e.g. business modellen) bij het inkoopbeleid is er een breder pallet aan duurzame circulaire oplossingen mogelijk.

Inkoop/aanbesteding schrijven

Voordat je als organisatie een aanbesteding gaat opstellen, zijn er ook enkele vragen die je organisatie moet stellen. Deze geven namelijk richting aan wat je uiteindelijk gaat opschrijven.

Allereerst is het goed om stil te staan bij wat er al beschikbaar is in jouw organisatie en of het wel echt nodig is om een aanbesteding te schrijven. Een vervolgvraag zou kunnen zijn of het nodig is om nieuwe producten in te kopen, of dat bestaande producten ook goed zijn. Ook is het goed om stil te staan bij de milieu-impact van de producten die je wil inkopen. Moet het echt een specifiek product zijn, of is het mogelijk om alleen de functionele behoefte te beschrijven?

Vervolgens moeten er binnen jouw organisatie natuurlijk ook voorwaarden geschept worden voor een lange cyclus van het product. Hoe wordt gezorgd dat het product zo lang mogelijk mee gaat en wie is daar verantwoordelijk voor?

Ten slotte rest de vraag wat er gebeurt met het product aan het einde van de levensduur. Wat gebeurt er als het product niet meer nodig is en wie is er dan voor verantwoordelijk?

Het beantwoorden van deze vragen geeft invulling in wat je precies wilt uitbesteden en welke businessmodellen hiervoor in aanmerking komen. Vergeet ook niet om een contract op te stellen dat gericht is op samenwerking en ontwikkeling, waarbij circulariteit zich kan ontpoppen.

Verder is het verstandig om een marktconsultatie te organiseren, waarbij de functionele behoefte en circulaire ambitie centraal staan. Denk in behoefte, niet in oplossingen. De oplossing kan dan (positief) verrassen.

Aanbesteding winnen: Circulaire datacenters

Verder kan het ook zijn dat je een aanbesteding wilt winnen waarin circulariteit wordt uitgevraagd. Een voorbeeld is een klant die een aanbesteding voor het leveren van apparaten voor datacenters van de Nederlandse overheid wilde winnen. De overheid gaf hierin aan dat circulariteit en klimaat impact zwaar zouden mee wegen. De aanbiedende partij moest met concrete oplossingen komen hoe ze hierin wilde voorzien. Om een aanbesteding te winnen moet je unieke, maar realistische oplossingen geven. Na veel onderzoek hebben we een oplossing kunnen aandragen die zowel circulair is als goed voor het klimaat. Het betreft een klein koelingsmechanisme die niet de hele server verkoelt, maar alleen het onderdeel dat de warmte veroorzaakt: de chip. Dit koelingsmechanisme werkt met koelingsvloeistoffen waar geen externe energie aan te pas komt. Aangezien koeling één van de grootste energie slurpers van datacenters is heeft dit idee een grote impact. Dit zorgde er onder andere voor dat de klant de aanbesteding won.

Circulair inkopen en aanbesteden

Veel overheden hebben een Green Deal ondertekend om MVI-criteria op te stellen voor duurzaam inkopen. Hierbij is circulariteit ook meegenomen. De Rijksoverheid heeft als ambitie gesteld om het gebruik van primaire grondstoffen in 2030 met 50% te verminderen en in 2050 geheel circulair te zijn.

Hoe gaat jouw organisatie dit meenemen in circulair inkopen en aanbesteden? Wij hebben ruime ervaring in het opstellen van inkoopbeleid/aanbestedingen en het winnen van aanbestedingen, dus helpen graag jullie organisatie te verduurzamen.

Hoe gaan wij te werk?

Bij circulair inkopen en aanbesteden is het van belang om op een andere manier te kijken naar je beide afval- en inkoopstromen. Veel afval kan namelijk worden voorkomen, door bijvoorbeeld anders in te kopen. Strategieën kunnen variëren van praktische oplossingen om kringlopen te sluiten tot het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen. Kun je een product modulair inkopen waardoor je onderdelen makkelijker kunt vervangen en afvalstromen beter kan scheiden? Kun je producten als service afnemen om zo de verantwoordelijkheid over kwaliteit en levensduur bij de producent te laten? De basis is een ambitie en de daarbij horende doelstellingen. Vanuit deze basis ontwikkelen we een inkoopplan of aanbesteding gebaseerd op haalbaarheid en risico’s.

Klik hier, als je als bedrijf meer wil weten over dit onderwerp.

Als laatst zijn jullie het antwoord nog verschuldigd van de vraag in de titel. Wat is duurzamer? Producten in eigen bezit of Product as a Service?

Het ligt eraan hoe duurzaam de producten zijn die je nu inkoopt en aan de afspraken die je maakt in een service-contract. Bij het kopen van een product heb je invloed over de oorsprong en het einde van de levenscyclus van een product. Als dit niet wordt meegenomen in een service-contract dan kan een product ongewenst schaarse grondstoffen bevatten en aan het einde van de levensduur worden verbrand. Het is wel zo dat er bij PaaS (Product as a Service) over het algemeen geen sprake meer is van planned absolence (bewust verkorten van levensduur van product).