Stappenplan voor de Dubbele Materialiteitsanalyse

In een wereld waar duurzaamheid steeds belangrijker wordt, hebben bedrijven de verantwoordelijkheid om serieus te kijken naar hun impact op het milieu en de samenleving.  Met maar liefst 90% van 's werelds grootste beursgenoteerde bedrijven die rapporteren over duurzaamheid, wordt duidelijk dat dit een essentieel onderdeel is van zakelijk succes. De dubbele materialiteitsanalyse speelt hierin een sleutelrol. Dit stappenplan helpt jouw organisatie om duurzaamheidsrapportage naar een hoger niveau te tillen.

Wat is materialiteit en waarom is het van belang?

In de context van de dubbele materialiteitsanalyse verwijst het begrip 'materieel' naar de onderwerpen of thema's die het meest relevant en belangrijk zijn voor zowel de organisatie als haar stakeholders. Deze materiële thema's zijn de zaken die een aanzienlijke impact hebben op het bedrijf, zowel vanuit financieel oogpunt als vanuit het perspectief van duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Lees ook onze uitleg over dubbele materialiteit, voor een beter begrip. 

Het principe van materialiteit is de kern van de CSRD, die vanaf 2024 vereist dat alle grote ondernemingen jaarlijks verslag doen over hun duurzaamheidsbeleid en de resultaten daarvan. Dit principe houdt in dat in het jaarverslag de belangrijkste (materiële) duurzaamheidsonderwerpen moeten worden opgenomen. Door dit verslag en de strategie te baseren op materialiteit, zorgen bedrijven ervoor dat hun aandacht en middelen gericht zijn op de meest essentiële aspecten.

De resultaten van zo'n evaluatie geven in termen van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) aan welke normen voor verslaggeving, uitleg en gegevenspunten in het duurzaamheidsverslag van een organisatie opgenomen moeten worden. Ze laten ook zien welke punten niet relevant zijn en terecht dus niet meegenomen hoeven te worden.

Ondersteuning bij jouw dubbele materialiteitsanalyse?

Laten we samen jouw bedrijf versterken met diepgaand inzicht voor de toekomst,
met praktische stappen en een helder actieplan.

Stap 1: Identificeer relevante duurzaamheidsthema's

Het succes van een dubbele materialiteitsanalyse begint met het in kaart brengen en betrekken van belanghebbenden, zoals werknemers, klanten en leveranciers. Zij worden ook wel stakeholders genoemd. Je moet weten wie zij zijn en hoe jouw bedrijf invloed op hen heeft, maar ook wat zij belangrijk vinden als het gaat om duurzaamheid. Door naar hen te luisteren, ontdek je misschien nieuwe dingen over duurzaamheid die je eerst niet zag. 

Met de komst van CSRD zijn er veranderingen opgetreden in de manier waarop input van stakeholders wordt verzameld. In plaats van te vragen welke onderwerpen zij belangrijk vinden, worden zij nu gevraagd om de belangrijkste impact van jouw organisatie op mens en milieu en de voornaamste duurzaamheidsrisico's en -kansen te identificeren. Dit vereist een dieper inzicht en een bredere beoordeling van ESG-onderwerpen vanuit deze twee perspectieven. Niet alle stakeholders zullen echter in staat zijn om dit te doen, en daarom kan het nuttig zijn om een deel van de beoordeling uit te voeren met interne en externe deskundigen op verschillende duurzaamheidsgebieden. Dit helpt niet alleen bij het begrijpen van de impact van jouw organisatie, maar zorgt er ook voor dat de stakeholderdialoog gericht is op mogelijke verbeteringen. Samen kijken jullie naar wat echt belangrijk is, wat we 'materieel' noemen. 

Het is niet alleen belangrijk om input te verzamelen voor de materialiteitsbeoordeling, maar ook om tijd te nemen voor discussies over strategie, beleid en actieplannen met betrekking tot deze onderwerpen. Het betrekken van belanghebbenden is een continu proces dat de basis legt voor een effectieve dubbele materialiteitsanalyse en duurzame groei.

Stap 2: Gegevensverzameling en analyse

Verzamel en analyseer gegevens om de financiële impact van duurzaamheidsthema's op de lange termijn te bepalen en de zorgen van stakeholders te beoordelen. Gebruik objectieve gegevens en feitelijke analyses als basis voor deze stap, waarbij je de input van interne en externe deskundigen op verschillende duurzaamheidsgebieden meeneemt. Vergeet niet de feedback van jouw klanten en leveranciers mee te nemen, want hun meningen kunnen nieuwe inzichten geven.

Stap 3: Prioritering van materiële onderwerpen

Nadat je een schat aan gegevens hebt verzameld en geanalyseerd, is het tijd om prioriteiten te stellen. Dit betekent dat je moet bepalen welke duurzaamheidsthema's het meest materieel zijn voor jouw organisatie. Dit gebeurt op basis van de financiële impact en de zorgen van belanghebbenden. Hoog-materiële onderwerpen vereisen meer aandacht en actie in de dubbele materialiteitsanalyse.

De ESRS geven een overzicht van algemene duurzaamheidsonderwerpen waar organisaties aan moeten denken bij het beoordelen van materialiteit. 

Bekijk de lijst met belangrijke duurzaamheidsthema's die de ESRS aanbiedt en gebruik deze voor jouw beoordeling van wat belangrijk is. Identificeer daarnaast zelf de specifieke duurzaamheidsonderwerpen die relevant zijn voor jouw situatie en die mogelijk niet direct in de ESRS staan, zoals jouw belastingbeleid. Houd in de toekomst ook rekening met thema's die specifiek zijn voor jouw sector, gebaseerd op de nieuwe ESRS voor die sectoren.

Neem jouw activiteiten, werkgebieden en plek in de productieketen in overweging bij het kiezen van duurzaamheidsonderwerpen. Gebruik eerdere beoordelingen, interne documenten (zoals risicoanalyses), externe bronnen (zoals sectorrapporten) en feedback van belanghebbenden als bronnen. Werk samen met jouw interne deskundigen en maak gebruik van bestaande interne bronnen om een kortere, bruikbare lijst van onderwerpen te maken voor de volgende stappen in jouw plan.

Stap 4: Materialiteit overzicht opstellen

Na het beoordelen van alle effecten, risico's en kansen, is het tijd om een overzicht te maken dat laat zien wat belangrijk is (materieel) en wat minder belangrijk is (niet-materieel). Maak voor de dubbele materialiteitsanalyse verschillende lijsten waarin je de negatieve en positieve effecten, risico's en kansen rangschikt van meest tot minst belangrijk. Bepaal vervolgens de grens tussen wat echt belangrijk is voor jouw organisatie en wat minder. Dit kan lastig zijn omdat er niet veel specifieke regels zijn voor hoe je dit moet doen. Praat daarom met het management en experts om samen te beslissen wat echt telt.

Voor zowel jouw duurzaamheidsrapport als interne discussies is het nuttig om deze beoordeling zichtbaar te maken. Een materialiteitsmatrix is een goede manier om een duidelijk overzicht te geven, het visualiseert de belangrijkste onderwerpen op basis van financiële en impact materialiteit. Het is echter niet de enige manier en ook niet verplicht volgens de CSRD. Het handige van een matrix is dat het overzichtelijk is, maar soms verlies je details omdat je dingen moet samenvoegen. Daarom kiezen sommige organisaties ervoor om de resultaten van de dubbele materialiteitsanalyse in een gedetailleerde tabel weer te geven. Zo kun je zorgen dat je echt focust op de onderwerpen die het belangrijkst zijn voor jouw organisatie.

Stap 5: Integratie in duurzaamheidsstrategie

Nu je weet welke duurzaamheidsthema's het meest materieel zijn, is het tijd om ze te integreren in jouw duurzaamheidsstrategie. Dit betekent dat je concrete actieplannen moet ontwikkelen om met deze kwesties om te gaan. Het doel is om duurzaamheid te verankeren in de kern van jouw bedrijfsstrategie en besluitvorming.

Voor elk duurzaamheidsthema dat als belangrijk (materieel) wordt beschouwd, moet jouw organisatie volgens de CSRD duidelijk maken welke acties worden ondernomen om de milieu- en maatschappelijke impact te beheren. Dit betekent dat je niet alleen de doelen en metingen moet delen die je voor elke duurzaamheidsactie hebt vastgesteld, maar ook het beleid en de actieplannen die je gaat uitvoeren om die doelen te bereiken. Denk hierbij aan:

• De doelen die je wilt bereiken op het gebied van duurzaamheid.
• De manieren waarop je deze doelen wilt bereiken.

Daarnaast moet je laten zien hoe duurzaamheid een rol speelt in jouw strategische planning. Leg uit hoe belangrijke effecten, risico's en kansen van invloed zijn op jouw bedrijfsmodel, marktpositie en waardeketen, zowel nu als in de toekomst. Ook dat is onderdeel van de dubbele materialiteitsanalyse. 

Deze vereisten benadrukken het belang van het integreren van duurzaamheid in jouw bedrijfsstrategie en het nemen van een langetermijnperspectief. Bij het bekendmaken van jouw actieplannen moet je duidelijk uitleggen hoe je ervoor zorgt dat duurzaamheidskwesties binnen de organisatie worden aangepakt en welke onderdelen van de organisatie hierbij betrokken zijn.

Stap 6: Duurzaamheidsrapportage en CSRD compliance

Uiteindelijk leidt het stappenplan voor de dubbele materialiteitsanalyse tot effectieve duurzaamheidsrapportage. Deze rapportage moet voldoen aan de eisen van instanties zoals CSRD en transparantie bieden aan belanghebbenden. Het stelt jouw organisatie in staat om te laten zien hoe je omgaat met de materiële duurzaamheidsthema's. Zorg dat je je houdt aan de CSRD tijdlijn.

De volgende stap

Een goed uitgevoerde dubbele materialiteitsanalyse en het volgen van het stappenplan zijn essentieel voor effectieve duurzaamheidsrapportage en strategie. Het helpt jouw organisatie om de juiste focus te leggen op materiële onderwerpen en om te voldoen aan de steeds strenger wordende duurzaamheidsvereisten zoals CSRD. Als je hulp nodig hebt bij het implementeren van dit stappenplan, aarzel dan niet om contact op te nemen. Samen kunnen we bouwen aan een duurzamere toekomst voor jouw organisatie.

Op tijd klaar zijn voor de CSRD?

Laten we samen jouw bedrijf klaarstomen voor de toekomst,
met praktische stappen en een helder actieplan.