ESG Social

ESG social: zo maak je mensgerichte prestaties aantoonbaar (S1–S4)

ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Maar wat betekent die ‘S’ nou precies voor je bedrijf? ‘ESG social’ raakt direct je mensen, je klanten en de omgeving waarin je onderneemt. Dit betekent: niet alleen netjes op orde zijn, maar vooral laten zien dat je structureel werkt aan veiligheid, inclusie, fatsoenlijke ketenarbeid en klantveiligheid. Steeds vaker vragen banken, opdrachtgevers en aanbestedingen expliciet naar sociale KPI’s en verbeterplannen. Dat klinkt groot, maar met de juiste stappen breng je focus aan en bouw je aan vertrouwen. Maar hoe pak je dit aan, zonder te verdrinken in regels en spreadsheets?

Wat valt er onder ESG social (ESRS S1–S4)?

ESG social wordt in de ESRS uitgewerkt in vier thema’s: S1 (eigen personeel), S2 (andere werkenden in de waardeketen, zoals werknemers bij leveranciers en klanten), S3 (omwonenden en gemeenschappen) en S4 (consumenten en eindgebruikers). Deze standaarden vragen je om impact, risico’s en kansen te beschrijven én met KPI’s te onderbouwen. Bijvoorbeeld rond veiligheid, diversiteit, werkdruk, leefbaar loon, en productveiligheid. Belangrijk is de koppeling met je strategie en governance, zodat bestuur en management aantoonbaar sturen op sociale prestaties. Ook geldt dubbele materialiteit: rapporteren wat wérkelijk relevant is voor mensen én financieel materieel voor je bedrijf. Dit is geen vinklijst, maar een doorlopende verbetercyclus die je jaarlijks laat zien. De juridische basis staat in de Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/2772 die de ESRS vastlegt.

S1 — eigen personeel (HR, veiligheid, gelijkwaardigheid)

Onder ESRS S1 (eigen personeel) vallen onderwerpen als werkgelegenheid (aantallen, contractvormen, in- en uitstroom), arbeidsomstandigheden (werkuren, loonstructuur, verlof), gelijke kansen en diversiteit, opleiding en ontwikkeling, én gezondheid en veiligheid. Denk aan KPI’s zoals ongevalcijfers (LTIF/TRIR), verzuim, verloop, loonkloof, trainingstijd per FTE en dekking van collectieve arbeidsafspraken. Je beschrijft beleid, doelen en acties, maar ook hoe medewerkers input geven (medewerkerstevredenheid, dialoog, OR). Belangrijk is dat definities helder zijn (wie tel je mee, welke formules) en dat je data herleidbaar is. Zo ontstaat een samenhangend beeld dat ook auditors en opdrachtgevers begrijpen. ESG social begint hier, omdat je eigen workforce de grootste directe impact ziet.

S2 — werkenden in de waardeketen (werknemers bij leveranciers en klanten)

ESRS S2 (werkenden in de waardeketen) gaat over mensen die niet bij jou op de loonlijst staan, maar wel voor jouw product of dienst werken. Hier draait het om mensenrechten in de keten: geen dwang- of kinderarbeid, vrijheid van vereniging, veilige werkomstandigheden, leefbaar loon en eerlijke contracten. Je laat eventueel zien hoe je risico’s identificeert (screening per land/categorie), of je eisen stelt in inkoop en contracten, hoe je leveranciers traint en beoordeelt, en hoe je klachten behandeld in de keten. KPI’s zijn bijvoorbeeld de dekking van leverancierscode, % hoog-risicoleveranciers met audit, % inhuur met leefbaar-looncheck en doorlooptijd van het rechtzetten van misstanden (remediatie). Dit thema verbindt ESG social expliciet met due diligence en maakt zichtbaar dat je verantwoordelijkheid verder reikt dan je eigen organisatie.

S3 — gemeenschappen (omwonenden, lokale impact, rechten)

ESRS S3 (getroffen gemeenschappen) focust op mensen in de directe omgeving van je activiteiten en de waardeketen: omwonenden, lokale ondernemers, kwetsbare groepen en waar relevant inheemse gemeenschappen. Onderwerpen zijn o.a. gezondheid en veiligheid rondom je terrein, toegang tot water en land, geluid en stofoverlast, economische effecten en respect voor culturele rechten. Je legt uit hoe je stakeholders identificeert en betrekt, welke risico’s je ziet en hoe je die vermindert, verzacht of herstelt (mitigatie en remediatie). Voorbeelden van indicatoren zijn: aantal en type klachten uit de gemeenschap, responstijden, maatregelen en effectiviteit, en sociaal investeringsprogramma met resultaatindicatoren. Zo toon je dat ESG social ook buiten de poort telt en dat je draagvlak in de regio actief onderhoudt.

S4 — consumenten en eindgebruikers (productveiligheid, privacy, eerlijkheid)

ESRS S4 (consumenten en eindgebruikers) gaat over de impact van je producten en diensten op mensen die ze gebruiken. Denk aan product- en dienstveiligheid (incidenten, terugroepingen), dataveiligheid en privacy, toegankelijkheid en non-discriminatie, eerlijke marketing en transparante informatie. Je beschrijft beleid, kanalen voor klachten en meldingen (ook anoniem), je doelen en de effectiviteit van genomen acties. Meet bijvoorbeeld het aantal veiligheidsincidenten, datalekken, tijd tot oplossing, % producten met veiligheidscertificering of gebruikerstesten, en resultaten van toegankelijkheidschecks. Dit maakt ESG social tastbaar voor je klanten en verlaagt juridische- en reputatierisico’s.

Wat verandert er door de ‘quick fix’ van juli 2025?

De Europese Commissie heeft in juli 2025 gerichte quick-fix-aanpassingen doorgevoerd voor de eerste rapportagegolf. Het doel is om de administratieve lasten te verlagen en onduidelijkheden wegnemen, zónder de kern van transparantie over mensen en ketens los te laten. Voor sociale onderwerpen betekent dit meer proportionaliteit en verduidelijkingen over waar je mag faseren of consolideren, zolang de essentie van S1–S4 behouden blijft. 

Deze wijzigingen gelden binnen het bestaande ESRS-kader; verwacht dus geen vrijbrief, maar vooral heldere grenzen en ruimte om pragmatisch te prioriteren. Concreet helpt dit leveranciers die informatie aanleveren voor rapportages van grotere klanten. De Commissie heeft deze aanpassingen officieel vastgelegd in een geüpdatete juridische regeling.

Due diligence: zo borg je ketenrisico’s achter ESG social

ESG social stopt niet bij de poort; je hoort zicht te hebben op risico’s in je keten. Met de richtlijn passende zorgvuldigheid wordt verwacht dat je risico’s op mensenrechtenschendingen en ernstige milieu-schade identificeert, voorkomt en opvolgt, met passende maatregelen en klachtenmechanismen. Voor bedrijven is de praktische les: zet een simpel, traceerbaar proces op rond inkoop, contractvoorwaarden, leveranciersscreening en opvolging bij signalen. Koppel dit aan S2 (werkenden in de waardeketen) en maak duidelijk wie beslist, hoe vaak je beoordeelt en welke escalaties je kent. Het gaat om redelijke stappen, passend bij je omvang en sector, maar wel aantoonbaar en periodiek. Zo laat je aan klanten zien dat je grip hebt, ook als je afhankelijk bent van inhuur en uitbesteding. De verplichtingen en definities zijn vastgelegd in de richtlijn van 13 juni 2024.

Praktisch stappenplan: van nulmeting naar rapportage

Begin met een snelle materialiteitsanalyse: welke sociale onderwerpen doen er écht toe voor medewerkers, klanten en omgeving? Gebruik HR-, KAM- en customer-data om een nulmeting te maken op veiligheid, ziekteverzuim, diversiteit, verloop, training, klachten en productveiligheid. Koppel daar concrete KPI’s aan, zoals TRIR/IF-cijfers, % leefbaar loon bij inhuur, aandeel vaste contracten, % medewerkers met training, en klachtoplossingstijd bij eindgebruikers. Leg governance vast: wie is eigenaar, welke targets gelden, hoe rapporteer je elk kwartaal. Maak daarna je S1–S4-structuur: beleid, processen, doelen, prestaties, acties en bewijsstukken. Tot slot publiceer je volgens ESRS, waarbij je de quick-fix-ruimte benut om te prioriteren en waar nodig gefaseerd te rapporteren. Zo bouw je in één jaar een solide basis en voorkom je verrassingen bij klant-audits. 

Zo helpen wij je verder

Wij vertalen ESG social naar resultaat: een scherpe ESG-strategie, een gedragen materialiteitsanalyse en werkbare S1–S4-KPI’s die je gewoon uit je bestaande systemen kunt halen. We begeleiden stakeholderdialoog, due diligence en governance, en zorgen dat je rapportage klopt met de ESRS en de laatste quick-fix-duiding. Bekijk onze aanpak en verdiepingspagina’s: ESG-strategie, ESG vs CSRD, De kern van ESG-rapportage, B Corp-certificering, Ecovadis en Circulaire economie. Wil je direct snelheid maken, risico’s verlagen en sterker staan in aanbestedingen en klantvragen rond ESG social? Neem contact op — we denken graag met je mee, van nulmeting tot publicatie.