Een duurzame Black Friday? Compenseer het met Niet-Winkeldag!

Wat is Black Friday?

November nadert haar eind, veel mensen zitten er op te wachten en het is zwart en ik heb het niet over zwarte piet, maar Black Friday.

Black Friday is de laatste vrijdag van november en de vrijdag na de Amerikaanse (en Canadese) Thanksgiving. Op deze dag starten de Amerikanen met kerstinkopen waarbij winkeliers producten met hele hoge kortingen aanbieden. Hierbij zijn de kortingen zo hoog zodat de producten de rest van het jaar niet zo goedkoop worden verkocht.

Sinds 2015 begint Black Friday ook in Nederland bekender te worden, omdat grote bedrijven zoals BCC, Bol.com, Media Markt en Wehkamp hier ook aan mee begonnen te doen. Sindsdien wordt Black Friday elk jaar groter en bekender in Nederland. Bovendien valt Black Friday voor de populaire feestdagen, sinterklaas en kerst. Je kan online simpel en makkelijk van de kortingen profiteren.

Dit jaar valt Black Friday op vrijdag 27 november.

Niet-Winkeldag, de tegenhanger van Black Friday

De laatste zaterdag van november, een dag na Black Friday, is Koop Niets Dag, beter bekend als Niet-winkeldag. In Nederland is deze dag niet echt bekend, maar is over komen vliegen uit andere landen. In 1995 introduceerde Omslag, Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling de Niet-Winkeldag in Nederland. In de jaren daarna sloten ook groepen in Australië, Nieuw-Zeeland, Japan, Zweden, België, Noorwegen, Duitsland, Finland, Polen en Slovenië zich bij de internationale campagne aan.

De eerste versie was in Canada waar de Canadees Ted Dave in 1992 de eerste Buy Nothing Day uitriep. De slogan was toen Shop Less Live More. Sinds 2008 is de Dag ook in Nederland geïntroduceerd.

Niet-Winkeldag is een actiedag tegen de onbeheerste consumptie van de westerse cultuur. Op deze dag wordt opgeroepen om een dag niets te kopen uit protest tegen de cultuur van “alleen maar meer-meer-meer”. De dag heeft, in de ongeveer vijftien landen waar hij jaarlijks wordt gehouden, vooral een symbolisch karakter: de hoofddoelstelling is om de westerse consumenten bewust te maken van de gevolgen van hun consumptiepatroon.

Hierbij staat het milieu, maar ook een ongelijke verdeling tussen rijk en arm centraal. We moeten allemaal gewoon wat consuminderen.

Of de Dag ooit in Nederland aan gaat slaan is nog maar de vraag, tot nu toe is dit nog niet het geval.

Wat zijn de gevolgen van consumptie?

Uit onderzoek is gebleken dat onze productie- en consumptiesystemen nou eenmaal onhoudbaar zijn. Het lineaire economische model is het omzetten van grondstoffen in goederen die worden gebruikt, geconsumeerd en vervolgens weggegooid. Dit model leidt niet alleen tot steeds meer afval en vervuiling, maar ook tot wereldwijde concurrentie op het gebied van de natuurlijke hulpbronnen.

Wereldwijde netwerken kunnen meer verspreiden dan alleen materialen, goederen en vervuilende stoffen: een crisis die in één land in de financiële sector begint, kan zich over de hele wereld verspreiden en tot jarenlange economische crisis en krimp leiden.

De inkomensniveaus verschillen aanzienlijk binnen en tussen landen, regio’s en steden. Het is dus duidelijk dat niet iedereen over de hele wereld in gelijke mate profiteert van de voordelen van economische groei. Zelfs in Europa, waar de levensstandaard ruim boven het mondiale gemiddelde ligt, zijn er groepen en gemeenschappen die rond moeten komen met een inkomen onder de armoedegrens.

Sommige van deze mensen en gemeenschappen zijn helaas ook kwetsbaarder voor milieugevaren. Zij wonen vaker in gebieden die aan luchtvervuiling en overstromingsgevaar worden blootgesteld, en in huizen wonen die onvoldoende geïsoleerd zijn tegen extreme kou en hitte. De groepen die van de voordelen profiteren, zijn niet per definitie de groepen die ook de kosten dragen.

Wanneer de huidige trends doorzetten, zullen de toekomstige generaties, worden geconfronteerd met grondstoffenschaarste, extremere temperaturen en weersomstandigheden, minder biodiversiteit en meer vervuiling. Ondanks hun inkomensniveaus of het land waar ze wonen.