Alles wat je moet weten over de ISO 20400 (Duurzaam Inkopen)

In het jaar 2013 is ISO, samen met 33 andere landen verspreid over de hele wereld, gestart met de ontwikkeling van de nieuwe ISO 18617. Dit is de nieuwe ISO norm voor Maatschappelijk Verantwoord Inkopen / Duurzaam Inkopen. Uiteindelijk is de naam van ISO 18617 gewijzigd naar de norm van nu: ISO 20400. De ISO 20400 bevat richtlijnen voor het toepassen van milieuaspecten en maatschappelijke thema’s bij het inkoopproces. Maar waarom is deze norm überhaupt ontwikkeld, en wat kan deze norm betekenen voor een organisatie?

Waarom de ISO 20400 voor Maatschappelijk Verantwoord / Duurzaam Inkopen?

Tegenwoordig zijn enorm veel bedrijven door uitbesteding in toenemende mate op leveranciers aangewezen. Bij de meeste handelsbedrijven en in de industrie zijn ca. 80% van de totale kosten inkoop gebonden. De inkoopfunctie is daarmee ook één van de belangrijkste drijfveren voor de implementatie van duurzaamheid in bedrijven.

Toch zijn er nog veel obstakels om de ontwikkeling van Maatschappelijk Verantwoord / Duurzaam Inkopen te bevorderen. Dit geldt zowel op het vlak van organisatie als strategie. Daarom is het enorm belangrijk om gebruik te maken van een duidelijk raamwerk met gemeenschappelijke richtlijnen. Het is de bedoeling dat de richtlijnen die omschreven zijn in ISO 20400 hiervoor de uitkomst gaan bieden.

De uitdagingen bij de ISO 20400 richtlijnen

De ISO 20400 richtlijnen sluiten perfect aan bij de uitdagingen waarmee organisaties de komende jaren te maken krijgen wanneer het gaat over de implementatie van duurzaamheidsprincipes. De ISO 20400 richtlijnen zijn tot stand gekomen op de Internationale Norm voor MVO, de ISO 26000.

Wanneer je de ISO 20400 norm toepast kan dit een belangrijk concurrentievoordeel betekenen wanneer je zaken doet met bedrijven die MVO en duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan. Het geeft organisaties ook de mogelijkheid om uniforme uitgangspunten voor inkoopprocessen te hanteren met leveranciers. Dit maakt dat de afstemming efficiënter, doeltreffender en winstgevender zal worden.

Volgens de planning wordt de ISO 20400 richtlijn begin 2017 gepubliceerd.

Doelstellingen ISO 20400

De norm heeft als belangrijkste doelstellingen:

Het promoten en waarderen van Maatschappelijk Verantwoord / Duurzaam inkopen;
De communicatie tussen de leveranciers en stakeholders bevorderen;
Het integreren van de verschillende aspecten van duurzaamheid;
Het Duurzaam Inkopen moet toepasbaar zijn op elke openbare/ privé organisatie;
Het concept Duurzaam Inkopen toegankelijker maken via een praktische en operationele aanpak;
Om overeenstemming te bereiken met nationale en internationale regelgeving t.o.v. openbare aanbestedingen.

Maatschappelijk Verantwoord / Duurzaam inkopen door de overheid

De gezamenlijke overheden (rijk, provincies, waterschappen en gemeenten) kopen per jaar voor bijna 60 miljard euro in. De overheid heeft daardoor invloed op ecologische en sociale omstandigheden van leveringen, diensten en werken. Duurzaam inkopen vormt een krachtig instrument om doelstellingen te bereiken. Overheden stellen bij hun inkoop op 3 terreinen eisen: milieu, sociale omstandigheden en werkgelegenheid voor kwetsbare groepen in de samenleving (‘social return’).

Milieucriteria volgens ISO 20400

Een computer moet energiezuinig zijn. En bij de aanleg van een weg moet bouwmateriaal worden hergebruikt. Dat zijn 2 voorbeelden van milieucriteria die overheden kunnen stellen bij hun inkoop. Voor tal van groepen van producten (zoals dienstauto’s of bedrijfskleding) zijn milieucriteria op papier gezet. Daarbij is gelet op de hele levensloop van het product of de dienst.

Sociale voorwaarden volgens ISO 20400

De overheid wil dat producten die ze koopt, op een eerlijke manier zijn geproduceerd. Dat wil zeggen zonder dat mensen zijn uitgebuit en zonder inzet van kinderarbeid. Door sociale voorwaarden te stellen in het inkoopproces, wil de overheid meehelpen aan betere internationale arbeidsomstandigheden. Op verschillende manieren kunnen leveranciers voldoen aan de sociale voorwaarden die de overheid stelt.

Social return volgens ISO 20400

Overheden en ondernemers spreken bij een aanbesteding soms af dat ze langdurig werklozen of gehandicapten aan een baan, stage of leerwerkplek gaan helpen. Dit heet ‘social return’.

Het Rijk past dit principe toe bij aanbestedingen boven de € 250.000. Doel is 5% social return per aanbesteding. Het gaat alleen om aanbestedingen voor diensten (bijvoorbeeld catering en schoonmaakwerk) en werken (bijvoorbeeld het aanleggen van een weg of de onderhoud van een gebouw).

Duurzaam inkopen PIANOo

Agentschap NL heeft voor een selectie productgroepen duurzaamheidscriteria en informatiedocumenten ontwikkeld. Deze zijn te vinden op de website van PIANOo.

PIANOo en het ministerie van Infrastructuur & Milieu willen inkopers ondersteunen met handvatten voor professioneler duurzaam inkopen en goede voorbeelden van duurzaam inkopen. Voor een aantal onderwerpen zijn al handvatten beschikbaar. U vindt deze handvatten aan de rechterkant, ingedeeld naar thema. De komende tijd zullen deze handvatten verder worden verbeterd; zo nodig worden nieuwe handvatten ontwikkeld.

Criteria voor duurzaam inkopen per productgroep
Handleiding Duurzaam Inkopen

Wie kopen er duurzaam in?

Duurzaam inkopen gebeurt door de volgende instanties:

Rijksoverheid
Gemeenten
Provincies en Rijkswaterstaat
Hoger onderwijs